راهکاری جدید در صرفه جویی آب بااستفاده از روش خشکه کاری

کارشناسان برای مقابله با خشکسالی و توسعه مزارع برنج و افزایش درآمد کشاورزان استان گلستان به جای کشت سنتی – غرقابی روش خشکه کاری شالی با روش بذرپاشی را پیشنهاد می کنند.این روش به اعتقاد کارشناسان و محققان حوزه زراعت گلستان موجب کاهش مصرف آب می شود و می بایست توسعه و تعمیم یابد.

کارشناسان استان گلستان به دلیل کاهش بارندگی و خشکسالی به این روش توجه کردند تا استان گلستان همانند دیگر مناطق شمال کشور از مزایای روش کشت شالی بهره مند شود.

شیوه کشت کنونی شالی در مناطق مختلف کشور و از جمله گلستان به روش سنتی- غرقابی بوده که آب زیادی را مصرف میکند و خارج از توان منابع آبی است.

به اعتقاد کارشناسان حوزه آب و کشاورزی گلستان، کشت برنج به روش سنتی در واحد سطح بین 12 تا 15 هزار مترمکعب و در برخی از مناطق استان تا 18 هزار متر مکعب آب نیاز دارد.

در روش سنتی ابتدا بذر شالی در خزانه کشت و بعد از حدود یک ماه در زمین غرقابی نشاء می شود اما در شیوه خشکه کاری بذر شالی در زمین اصلی که شخم زده شده همچون بذر دیگر محصولات پاشیده و کشت می شود

به گفته کارشناس زراعت استان گلستان کشت برنج به روش خشکه کاری به دلیل نیاز کم به آب روشی موثر در مبارزه با خشکسالی است.

سهراب سهرابی گفتند: در سال های اخیر طرح های تحقیقاتی و به تبع آن تحقیقی ترویجی در خصوص خشکه کاری در استان های خوزستان، مازندران و زنجان اجرا شده که مورد استقبال کشاورزان آن مناطق قرار گرفت و در روش خشکه کاری ضمن اینکه کیفیت محصولات با نمونه غرقابی تفوت چندانی ندارد علاوه بر نیاز کم به آبیاری باعث کاهش آلودگی آب و خاک، بهبود تهویه زمین و اقلیم مزرعه، کم شدن آفت و افزایش درآمد اقتصادی می شود

از دیگر مزایای روش خشکه کاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش زحمت کشاورزنبست به روش تهیه خزانه، کاهش هزینه ها به میزان 40 درصد، سبز شدن مزرعه به صورت یکنواخت، استفاده از ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی در کاشت و برداشت، کاهش سموم و آفات، مدیریت مزرعه به صورت آسان و اثربخش و کاهش نیاز به انرژی، استفاده بهتر از نهاده ها به دلیل عمق کشت مناسب و تراکم یکنواخت و کاهش میزان مصرف بذر به میزان 50 درصد در واحد سطح.

کشت اصلی کشاورزان گلستان غلات و بویژه گندم است اما درآمد بالاتر محصول شالی و مقرون به صرفه بودن آن و قیمت مناسب برنج در بازار باعث استقبال از شالی کاری به رغم محدودیت منابع آبی شده است. 

گفته می شود سال گذشته کشاورزان گلستان به روش سنتی 80 هزار هکتار شالی کشت کردند در حالیکه کشت مجاز آن 10 تا 15 هزار هکتار توسط سازمان جهاد کشاورزی اعلام شده بود.

 با توجه به مشکل تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی و با وجود اصرار بر کشت غلات و دانه های روغنی در گلستان، اما تفاوت درآمدی کشت غلات و دانه های روغنی با برنج باعث می شود که استقبال از شالی کاری گسترده و بیشتر باشد؛ یک شالیکار با وجود کشت ارقام کم محصول در هر هکتار حدود 200 میلیون ریال درآمد دارد درحالی که درآمد گندمکار به یک سوم این رقم نیز نمی رسد. 
اما کارشناسان حوزه آب گلستان در تایید مقرون به صرفه نبودن شالی کاری معتقدند که به طور میانگین مصرف آب برای کشت برنج به روش سنتی در واحد سطح بین 12 تا 15 هزار مترمکعب بوده که این میزان در مواردی با توجه به گرمای هوا و تبخیر زیاد تا 18 هزارمترمکعب نیز می رسد که این مصرف بالا با توجه به کاهش باران و سفره های زیرزمینی چالش برانگیز و بحران زا است

هر چند برای کشاورز آب از اهمیت کمتری برخوردار است و اولویت بیشتری برای افزایش تولید و درآمد قائل هستند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در این باره گفت: این استان به دلیل خشکسالی 10 سال اخیر دچار تنش آبی بوده و باید در کشت محصولات زراعی پرآب بویژه شالی به روش سنتی تجدید نظر شود

علی نظری افزود: برای استمرار فعالیت کشاورزی در گلستان نیاز به سرمایه گذاری در کشت محصولات کم آب مورد نیاز است و خشکه کاری شالی یکی از راهکارهای مدیریت مصرف به شمار می رود. 
به گفته وی؛ اکنون وجود 16 هزار حلقه چاه آب غیر مجاز، برداشت زیاد از سفرهای زیرزمینی، کاهش روان آب رودخانه های اصلی استان شامل اترک، گرگان رود و قره سو از جمله مشکلات بوده که وضعیت نگران کننده آب گلستان را نشان می دهد. 
مسئولان جهاد کشاورزی گلستان نیز برای حمایت از افزایش درآمد کشاورزان و ضرورت استفاده بهینه از آب؛ خشکه کاری شالی را پیشنهاد داده و معتقدند استقبال از این روش می تواند راهی برای خروج استان از ممنوعیت کشت شالی و مشارکت در خودکفایی کشور باشد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم گفت: در روش خشکه کاری همانند محصول گندم بذر برنج پس از شخم و دیسک در زمین کاشته می شود و میزان مصرف آب از 15 تا 18 هزار متر مکعب به 5 تا هشت هزار متر مکعب کاهش می یابد. 
مختار مهاجر افزود: پارسال برای کشت شالی در 80 هزار هکتار زمین یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آب مصرف شد که معادل ذخیره یکسال آب های زیر زمینی استان گلستان است.  در گلستان فقط صاحبان حدود 12 هزار هکتار زمین های حاشیه رودخانه ها مجوز شالیکاری دارند و کشت این محصول در اراضی دیگر ممنوع است. با این وجود کشاورزان گلستان به بهانه پایین بودن قیمت دیگر محصولات از شالیکاری استقبال می کنند. 
مهاجر اضافه کرد: امسال صاحبان 500 هکتار از مزارع گلستان از کشت شالی به روش خشکه کاری استقبال کرده اند. 
به گزارش ایرنا افزایش جمعیت و بالارفتن میزان مصرف آب، کاهش منابع تجدیدپذیر، اضافه برداشت از چاه های مجاز و غیر مجاز، تغییر اقلیم و افزایش دما در سال های اخیر موجب ایجاد چالش آب در استان گلستان شده است که می طلبد توجه و اقدام توسط دستگاه ها و کشاورزان برای مدیریت منابع آب و کشت محصولات کم آب طلب جدی گرفته شود. 
طبق آمار اداره کل امور اراضی گلستان این استان دارای 620 هزار هکتار زمین کشاورزی بوده که یک سوم از جمعیت یک میلیون و 869 هزار نفری آن در بخش تولید سالانه بیش از 92 نوع گیاه زراعی و باغی تولید می کنند. 
گلستان به عنوان استانی کشاورزی محور سه اقلیم خشک و نیمه خشک در شمال با 250 میلی متر بارش، اقلیم خزری در میانه با 600 و کوهستانی در جنوب با 300 میلی متر بارندگی دارد.